Zamanaşımı, bir hakkın belirli süre içinde kullanılmaması halinde dava ya da talep hakkının zayıflaması ve itirazla birlikte kullanılamaz hale gelmesini anlatır. Hak düşürücü süre ise süresi geçince kendiliğinden hakkı düşürür; mahkemece re’sen dikkate alınabilir. Antalya’da boşanma, miras, alacak ve ceza dosyalarında bu süreler kritik öneme sahiptir.
Hukuki güvenlik ve toplumsal barış için belirsizlikleri sınırlamak, delil kaybını önlemek ve ilişkileri makul sürede netleştirmek amacıyla süreler öngörülür.
Aşağıda pratikte sık sorulan başlıklara dair sık rastlanan örnek süreler yer alır. Dosyanız özelinde farklı kurallar/süreler uygulanabilir.
| Konu | Süre | Açıklama |
|---|---|---|
| Zina sebebiyle boşanma | Öğrenmeden itibaren 6 ay; her hâlde 5 yıl | Öğrenme tarihinden itibaren gecikmeksizin başvuru gerekir. |
| Terk sebebiyle boşanma | Şartları sağlandıktan sonra başvuru | Belirli bekleme ve ihtar süreçleri vardır; teknik değerlendirme gerekir. |
| Şiddetli geçimsizlik vb. | Genelde özel bir süreden ziyade olaylar ve deliller esas alınır | Ancak bazı alt hallerde özel süreler tetiklenebilir. |
| Konu | Süre | Açıklama |
|---|---|---|
| Mirasın reddi | 3 ay | Yasal sebebe göre başlangıç değişebilir (ölüm/öğrenme vb.). |
| Tenkis davası | 1 yıl (öğrenmeden); her hâlde 10 yıl | Çıkarılan kazandırmanın öğrenilmesi kritik önemdedir. |
| Konu | Süre | Açıklama |
|---|---|---|
| Genel alacak | 10 yıl | TBK’daki genel zamanaşımı çerçevesi. |
| Dönemsel alacaklar | 5 yıl | Kira, faiz, bazı meslek erbabı (örn. avukat, hekim) ücret alacakları gibi. |
| Konu | Süre | Açıklama |
|---|---|---|
| Dava zamanaşımı | Suçun niteliğine/öngörülen cezaya göre değişir | Üst sınırlar arttıkça zamanaşımı genelde uzar. |
| Ceza zamanaşımı | Hükmolunan cezanın tür ve süresine bağlı | İnfazın zamanaşımı farklı kurallara tabidir. |
Her dosyada başlangıç ve kesilme/durma anı farklı olabilir; yanlış hesap ciddi hak kaybına yol açar.
Zamanaşımı, borcun sona ermesi değil, kural olarak dava yoluyla talep edilememesi sonucunu doğurur; karşı tarafın zamanaşımı itirazı varsa dava reddedilebilir. Hak düşürücü sürede ise süre bitince hak düşer ve re’sen dikkate alınabilir.
Antalya’nın Muratpaşa, Konyaaltı, Kepez, Lara başta olmak üzere tüm ilçelerinde, mahkemeler süre başlangıcını ve kesilme/durma iddialarını delil odaklı inceler. Banka kayıtları, tebligatlar, icra dosyaları ve yazışmalar süre hesabında belirleyicidir.
Zamanaşımı itirazla birlikte talep/dava hakkını kullanılmaz kılar; hak düşürücü süre dolunca hak kendiliğinden sona erer ve mahkemece re’sen dikkate alınabilir.
Somut alacağın niteliğine göre değişebilir. Dönemsel nitelikteki kalemlerde 5 yıl örneği sık görülür; dosyanız özelinde değerlendirme gerekir.
Evet; ifa edilebilir ancak borçlu itiraz ederse alacak yargısal yoldan tahsil edilemeyebilir. Gönüllü ödeme iade edilmez (istisnalar saklıdır).
Antalya ve ilçelerinde dosyanıza özel süre analizi ve yol haritası için iletişime geçebilirsiniz.